De bestaande bibliotheek en het naastgelegen cultureel centrum bevonden zich in het centrum van Ninove, in een doorwaadbaar tussengebied tussen de Graanmarkt, het Oudstrijdersplein en de Depauteerstraat. De bibliotheek was gehuisvest in het voormalige fabrieksgebouw van de lampenfabriek ‘SIGTAY’ dat bestond uit een robuust betonskelet met baksteeninvulling.

MASTERPLAN – CONCEPT
Op de site is behouden wat goed was zonder compromissen te sluiten naar functionaliteit. Door het originele SIGTAY-skelet te ontdoen van de latere uitbreidingen worden de kwaliteiten en de eenvoud van de originele structuur in ere hersteld. Omdat verschillende ruimtes in de bibliotheek onvoldoende benut werden, is het perfect mogelijk om het programma onder te brengen in een compacter gebouw. Tevens ontstaat er op deze manier meer buitenruimte die het mogelijk maakt een aangename, kwalitatieve, groen wandelas te realiseren langsheen het gebouw. Het centraal geplaatste bibliotheekvolume deelde de site op in twee zones. Ten zuiden de publieke groene as, ten noorden de private zone met logistieke toegang naar de podiumzaal en een private parking voor personeel. Deze dualiteit is duidelijk leesbaar en wordt dan ook behouden. Aan de oostkant krijgt het originele SIGTAY-skelet een nieuw gezicht. Er wordt een nieuwe gevel geplaatst op een afstand van de bestaande structuur. In deze uitbreiding komt ook een nieuwe trap ter optimalisatie van de huidige werking, maar ook als verplichte, bijkomende vluchttrap. Als verbindend element wordt een luifel toegevoegd aan het ontwerp. Deze luifel met een vrije hoogte gelijk aan de bestaande logistiek onderdoorrit realiseert een overdekte verbinding tussen de Despauteerstraat en de hoofdtoegang. De luifel fungeert ook als zonnewering voor het gelijkvloers op de zuidgevel en als schuilplaats voor toevallige passanten tijdens een fikse regenbui. De luifel wordt aan de bovenzijde voorzien van een extensief groendak in het verlengde van de leesperimeter op de 1e verdieping. Ter hoogte van de inkom buigt de luifel uit om een nieuw inkomsas te vormen. Bovenop dit sas wordt een leesterras voorzien, aansluitend op het leescafé op de 1e verdieping. Het terras is zuid-oost gericht en heeft zicht op het groene binnengebied.

EEN FUNCTIONEEL GEBOUW
Het bestaande gebouw bestaat uit drie gelijke verdiepingen en per niveau twee beuken met een gelijke overspanning en in de langse richting een modulatie van 5 meter. De logica en eenvoud van deze industriële structuur wordt doorgetrokken in een rationele en heldere functionele invulling. De publiek functies krijgen een plaats op het gelijkvloers en het 1e verdiep, de eerder private functies op het bovenste verdiep. In de noordelijke beuk wordt de boekenmassa geplaatst, geordend volgens het ritme van het gebouw. In de zuidelijke beuk wordt een eerder vrije, flexibele, lage en ruimtelijk open invulling voorzien. In de bestaande opening tussen het gelijkvloers en de verdieping komt een ruime verbindingstrap. Het bestaande bovenlicht in het dak wordt een verdieping lager gebracht, zodat de centrale verbindingstrap mooi uitgelicht wordt en het hart van de bibliotheek voorzien wordt van bijkomend daglicht. De nieuwe liftschacht krijgt een plaats tegen de kop van de bestaande trappenkoker in het inkomsas in het westen. De liftschacht maakt het volledige gebouw toegankelijk voor mindervaliden en maakt het tevens mogelijk om teruggebrachte boeken vanuit de inlever bus aan de inkom te verdelen over de verschillende verdiepingen. De verdiepingen boven de bestaande polyvalente zaal worden gesloopt en in de ruimte op het gelijkvloers wordt het rolarchief ondergebracht, dicht bij de logistieke inrit. De polyvalente zaal zelf krijgt een nieuw onderkomen op de 2e verdieping, toegankelijk voor het publiek via de nieuwe trap aan de oostgevel.

VORMGEVING EN MATERIALEN
Rondom het betonskelet wordt op de zuid- en oostgevel een nieuwe gordijngevel met een dragende structuur in hout en een opzet- klemprofiel in aluminium geplaatst. Binnen dit gordijngevelsysteem zijn blinde panelen tot borstweringshoogte voorzien onder de tabletten van de leesperimeter. Boven het gelijkvloers zorgt de doorlopende luifel voor de nodige zonnewering. Op de 1e en 2e verdieping wordt de gevel ontdubbeld en komt er een vaste zonnewering met horizontale lamellen. De lamellen in cortenstaan dansen lichtjes op en neer om zo te refereren aan de bladzijden van een boek. De parementgevel aan de noordzijde met de prachtige rondboogramen blijven behouden. Bij deze gevel wordt de isolatie aan de binnenzijde van de wand geplaatst. Binnenin het gebouw is er een combinatie van zichtbeton, hout en messing. Het witgeschilderde betonskelet wordt volledig gezandstraald en aansluitend voorzien van een transparante fixatie. Het interieur wordt verder afgewerkt met warme en akoestische materialen zoals hout, grove textielen banken en gordijnen. Maar ook met messing voor de borstwering en een aantal subtiele bouwkundige details, als verwijzing naar de messing fitting van de SIGTAY-gloeilamp. Technieken worden in het zicht gelaten maar een verzorgde uitvoering ervan zorgt ervoor dat het bestaande betonskelet maximaal tot zijn recht komt. Als akoestische afwerking worden er plaatselijk eilanden in houtwolcementplaten voorzien, volledig demonteerbaar en 100% circulair.

CIRCULARITEIT

Dit project als een doorgedreven renovatie beschouwen en dus niet kiezen voor een nieuwbouw is alvast een zeer goed circulair uitgangspunt. Het behoud van de solide basis, het kwalitatieve betonskelet van de voormalige SIGTAY-fabriek, alsook de noordgevel met de rondbogen is de meest circulaire keuze, maar ook op het vlak van stabiliteit, akoestiek en robuustheid de meest rationele en meest duurzame keuze. De nieuwe materialen en afwerkingen worden bewust beperkt gehouden en er is grondig nagedacht over de verwerking ervan zodat afwerkingen niet verlijmd worden, maar mechanisch bevestigd en dus 100% herbruikbaar zijn. De voorkeur is uitgegaan naar materialen met een lage milieu impact. Materialen die gerecycleerd zijn of die zelf aan het einde van hun eerste leven gerecycled of hergebruikt kunnen worden. Door modulair te werken wordt zoveel mogelijk restmateriaal of afval vermeden. Ook door maximale pre-fabricatie en preassemblage worden restmaterialen vermeden. Modulaire bouw, die standaardisatie mogelijk maakt, leidt automatisch tot minder restafval. De afbraak van de minder interessante gebouwdelen uit de jaren 90 bestaan voor 95% uit steenachtig, inert materiaal. Beton- en steenpuin kunnen perfect gerecycleerd worden tot granulaten voor de realisatie van de onderfunderingen van de buitenverhardingen.

HERNIEUWBARE ENERGIE
Het volledige gebouw wordt voorzien van vloerverwarming op lage temperatuur met een grondgebonden warmtepomp. Deze kan in de zomer ook free-cooling geven via diezelfde vloer.